17 listopada 2013

Gość roku - Sinterklaas


Szaleństwo się zaczęło! Szaleństwo Mikołaja, który w Holandii jest o wiele ważniejszy niż samo Boże Narodzenie. Święty Mikołaj, zwany tu Sinterklaas lub bardziej zdrobniale Sint albo pieszczotliwie Sinterklaasje, zupełnie inny niż w całej reszcie Europy, przybył wczoraj.



Dla nas trochę wcześnie, ale dla Holendrów w sam raz. Holenderski Sint pochodzi z Hiszpanii, gdzie mieszka przez cały rok, wygrzewając się w hiszpańskim słoneczku i wraz ze swoimi tubylczymi pomocnikami produkuje prezenty. Dlaczego w Hiszpanii? Do końca nie wiadomo. Najprawdopodobniej wiąże się to z kojarzeniem prezentów w postaci mandarynek, orzechów i innych smakołyków pochodzących z południa z Hiszpanią, z którą holenderski handel był najbardziej ożywiony. Poza tym Holandii była przez długi czas związana z Hiszpanią wspólną koroną, stąd lepsza znajomość tego kraju niż innych przez Holendrów. 

Pomocnicy Sinterklaas'a zwą się Czarnymi Piotrusiami, czyli Zwarte Pieten. W listopadzie pakują oni prezenty na wielki parowiec, którym Sint płynie do Holandii, gdzie ląduje około 16-20 listopada. Odbywa się to zawsze w pierwszą sobotę po dniu świętego Marcina, a termin i miejsce głównych obchodów są uroczyście ogłaszane sporo wcześniej. Od tego moementu dzieci oglądają specjalne wydanie wiadomości - Sinterklaasjournaal, w całości poświęcone Mikołajowi. Ten przyjazd jest jednym z najważniejszych uroczystości, o jego randze świadczy choćby półtoragodzinna relacja na żywo w telewizji. Leniwi, którym nie chce się wyściubić nosa z domu, mogą w niej zobaczyć triumfalny wjazd Świętego Mikołaja do kraju (w tym roku w  Groningen) i paradę po mieście. Mikołaj jest zawsze tradycyjnie ubrany w biskupie szaty, włącznie z mitrą (biskupią czapką) oraz pastorałem. Nie należy  mylić mitry z krasnalowatą mycką importowanego amerykańskiego Mikołaja coca-coli - holenderski Sint jest oryginalny: to biskup Myrry (obecnie Demre w Turcji - swoja drogą bardzo ciekawe miasto!).  Zwarte Piet też ma charakterystyczne odzienie błazna i oczywiście czarną twarz (tradycyjnie wysmarowaną pastą do butów). Oczywiście tych Piotrusiów jest całą masa - różne mają różne funkcje, są Pietki wesołe i Piet-Panik, są tańczące Dans Pieten, jest orkiestra Piet'ów itd. Impreza pt. przyjazd Mikołaja jest oczywiście organizowana w każdym mieście, a nawet i w wielu wsiach. Tam, gdzie jest woda (prawie wszędzie), Mikołaj przybywa statkiem. W razie braku rzeki lub kanału wykorzystuje się inne opcje - na przykład we wsi, gdzie kiedyś mieszkał mój mąż, Mikołaj poruszał się sportowym autem. 


Parowiec Świętego Mikołaja cumuje w Nijkerk
Zwarte Piet szaleje na skuterze.
Po wylądowaniu Sint jest witany uroczyście przez władze miasta, po czym wsiada na swojego białego konia Amerigo i odbywa pochód po mieście, a za nim biegną Piotrusie, tańczące, śpiewające, robiące żarty i oczywiście rozdające dzieciom słodycze, głównie tradycyjne pepernoten, czyli miniaturowe pierniczki. 












Nowoczesny Sinterklaas (Kootwijkerbroek 2010)
Ponieważ dzieci z utęsknieniem na Mikołaja czekają, powitanie cieszy się wielkim powodzeniem, zawsze i wszędzie są tłumy. Część dzieci przebiera się na tą okazję w strój Zwarte Pieta. No i oczywiście zabiera ze sobą torbę, aby do niej zbierać pepernoten. Im więcej uda się zebrać, tym większa duma. Cała parada ma charakterystyczną oprawę muzyczną, niestety tradycyjne mikołajowe piosenki giną w masie discopolowego chłamu. W zeszłym roku niezwykłą karierę zrobiła przeróbka "Gangnam style" na "Zwarte Pieten stijl", niestety ciągle jeszcze bijąca popularnością wszystkie inne utwory.




W końcu Mikołaj dociera do urządzonego specjalnie dla niego pokoju gościnnego, w którym spędzi najbliższe dni aż do 5 grudnia, gdy następuje kulminacja pobytu, czyli Pakjesavond (wieczór paczek). Ale o tym kiedy indziej...

W tym roku przyjazd Mikołaja przebiegał w dość nerwowej atmosferze. A to ze względu na zakwestionowanie instytucji Zwarte Piet'a, który jako czarnoskóry, może kojarzyć się z dyskryminacją rasową. Ogólnonarodowa dyskusja bardzo się ciągnęła - temat ma związek z odpowiedzialnością Holandii za wyzysk kolonialny oraz handel niewolnikami. Ponad milion osób wpisało się na facebookowym profilu fanów Zwarte Piet'a. W końcu rada miejska Amsterdamu, gdzie protestów było najwięcej, oficjalnie wyraziła zgodę na obecność Zwarte Piet'a. Kraj odetchnął z ulgą, a powitanie było wspaniałe jak zwykle. My obserwowaliśmy powitanie Mikołaja w Nijkerk i stamtąd właśnie pochodzą zdjęcia.









Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...